|
<P><FONT size=3>古代汉语中分为平、上、去、入四声,而现代汉语则由阴平、阳平、上声、去声构成,因此从古代到现代语音变化可概括为八个字:平分阴阳,入派三声(入声合入到平、上、去三声中)。即我们现在说的普通话里已经没有入声(但是有些方言里还保留有部分入声)。古人作诗讲究平仄,如果以现代汉语来看,阴平、阳平属于平声,上声、去声属于仄声,现在普通话里不存在的入声也属于仄声。这样就会出现一个问题,即现代汉语中的阴平、阳平中的一些字,虽然在今天看属于平声,但是如果它们是由古代汉语中的入声转化来的,那么在古代就应该归入仄声,而非平声。</FONT></P>
; v4 Q; b6 ~6 t: q<P><FONT size=3>下面的表列出了一些常用字,它们今读阴平、阳平,但在中古时期却是入声字。同时需要补充的是,鼻音韵尾(<FONT face="Times New Roman">n</FONT>、<FONT face="Times New Roman">ng</FONT>)的平声字在这里查不到,就是说不必再从表中查找,可直接认为是平声。</FONT></P>
" L0 m* \& A, L4 F6 ^<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"></FONT></FONT>1 U3 S% C; L9 w/ O" K
<P>
& A0 S- p8 V# z/ P7 Q% Q8 ]<P><FONT size=3> B:八捌,拔跋魃,白,薄雹,逼,荸,瘪鳖憋蹩,别,亳孛勃渤脖钹舶伯铂魄(落魄)柏(柏林)泊箔博搏踣拨剥;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
/ \! x* J- A6 T' D7 a) ~% x<P><FONT size=3> C:擦,插锸,察,拆,吃,出,戳,撮;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
0 l7 N1 e7 g, h5 ?" N# h" u<P><FONT size=3> D:答搭,达鞑耷褡妲怛靼,纛,得德,滴,迪的籴镝嫡狄逖荻涤敌笛,跌,谍蝶牒喋蹀碟迭叠垤,督,毒笃独髑读犊黩渎椟,咄掇,度(揣度)铎夺;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>/ M2 g& r* i' g* c) v. y
<P><FONT size=3> E:额;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
( o6 n3 T+ g& b; Z/ i<P><FONT size=3> F:发,罚乏伐筏阀,佛,缚(缚药),服伏袱弗拂福幅蝠;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
) ]+ U3 p: J$ a. U<P><FONT size=3> G:割胳格咯骼阁搁疙鸽革鬲隔<FONT face="Times New Roman">[</FONT>木鬲<FONT face="Times New Roman">]</FONT>膈嗝,刮聒,郭,国蝈虢;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
7 t$ I* k A9 K" S0 N: ~<P><FONT size=3> H:哈,蛤(蛤蟆),喝,合盒盍曷涸翮核劾鹘纥,黑嘿,忽惚,滑猾,豁,活;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
% a7 I7 U6 ~1 g( L |9 n<P><FONT size=3> J:疾迹积激击唧缉绩,及汲极级圾急蒺嫉辑集给藉籍脊鲫棘即姞殛亟戢,夹浃,铗颊,截桀杰竭碣揭捷睫婕洁颉结拮鲒接节疖劫孑,掬鞠,菊桔局跼,绝掘崛倔撅厥橛镢蹶蕨獗决诀抉角(角色)桷觉谲爵噱攫;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
5 H) ?- ]+ R" [% L6 d! {$ q<P><FONT size=3> K:嗑瞌颏壳咳,哭窟;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
) ?1 m+ o$ E6 B5 R7 I; T<P><FONT size=3> L:拉邋;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
. L% L, s, z* |<P><FONT size=3> P:拍,劈,撇,泼,扑,仆璞瀑;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>( r0 ^5 W, c- @! O
<P><FONT size=3> Q:七染漆戚,掐,曲,缺阙;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
6 u1 w3 W" h1 X: G<P><FONT size=3> S:塞,杀刹铩煞,勺芍杓,舌折,失湿虱,十拾石食蚀实什识,叔,孰熟塾赎淑秫,刷,说,俗,缩;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>; R4 E9 j' A! k
<P><FONT size=3> T:踏(踏实)塌遢,踢剔,贴帖,突凸秃,托脱;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
j4 [4 v! c9 Y* K1 p<P><FONT size=3> W:挖,屋;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
: s9 H- j& M3 |: R A<P><FONT size=3> X:膝昔惜吸息熄媳析淅晰悉锡夕汐,习席袭隰檄,侠狭峡匣狎辖瞎黠,挟叶(叶韵)胁协歇蝎,薛,学穴削;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
) M7 i0 @; n" i) L6 F( }<P><FONT size=3> Y:鸭押,一壹揖,约曰;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>- J' r- i, F/ y
<P><FONT size=3> Z:杂匝鉔,凿,则责帻箦泽择,贼,炸(油炸)铡闸轧(轧钢)扎札,摘,宅翟,着(着急),蛰螫折哲蜇摺辄辙,只(一只)织汁,直值植殖侄执职踯,粥,轴妯,逐烛竹筑竺,卓桌捉拙,琢啄灼酌茁浊斫濯</FONT></P>
: r2 b' |; I- z0 A5 O<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">
4 {- G. F5 [5 G f<P></FONT></FONT>6 H- v7 _- l9 }4 ~ ~
<P>2 V1 J! A( Y, B+ y( Y
<P><FONT size=3>以上引自</FONT></P>$ z; A1 s; a7 O
<P><a href="http://www.zhgc.com/ylzs/D05%BB%EC%C8%EB%C6%D5%CD%A8%BB%B0%C6%BD%C9%F9%D6%D0%B5%C4%C8%EB%C9%F9%D7%D6%B1%ED.htm" target="_blank" ><FONT face="Times New Roman" size=3>http://www.zhgc.com/ylzs/D05%BB%EC%C8%EB%C6%D5%CD%A8%BB%B0%C6%BD%C9%F9%D6%D0%B5%C4%C8%EB%C9%F9%D7%D6%B1%ED.htm</FONT></A></P>" _ G5 X( _3 Q' c
<P><FONT size=3>是介绍楹联知识的网页,其中部分摘自余德泉的《对联通》一书。我手头有王力主编的《古代汉语》的附录中的《中古常用入声字今读阴平、阳平字表》,可惜本人不会五笔,打这些字出来恐怕难度太大,只好大致引用了一下,以后会对以上的引用做修改补充。</FONT></P>
# {- ]7 S. z0 d1 {0 z# X2 E2 R" x* L<P><FONT size=3>下面以诗为例略加解释。</FONT></P>$ n2 |! o3 V! Y/ N) i# G
<P><FONT size=3>上联<FONT face="Times New Roman"> 1 </FONT>白日依山尽,<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> |</FONT></FONT></P>; ?7 K0 n8 w, J0 u! N- E
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"> 2 </FONT>黄河入海流。―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-</FONT></P>
* {, o3 L1 T: Z+ `9 l<P><FONT size=3>下联<FONT face="Times New Roman"> 3 </FONT>欲穷千里目,<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | |</FONT></FONT></P>
! [0 e. d) {$ P) i, b2 z4 @<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"> 4 </FONT>更上一层楼。<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-</FONT></P>$ R5 s% B$ I: z" Q- L
<P><FONT size=3>我们先根据上表标出这首诗的平仄。对于第一句来说,“白”字读阳平,因此需要我们的特殊注意,上表中有出现,说明在古代“白”读入声,此处应标仄声。“依”、“山”读阴平,但是上表中没有出现,因此仍然标平声。“日”和“尽”不属于阴平、阳平,因此不必查表,直接标仄声就可以了。其实对于以鼻音做韵尾的“山”来说,也不必查表,可直接认为是平声。其余三句同理。</FONT></P>
9 e7 e/ [1 c4 O, `; K<P><FONT size=3>下面是我所要讲的<FONT color=#e61a1a>重点</FONT>之处了,第一点提到的平仄,指每句的第二、四两字,其余字则没有这些限制。第三点请看括号中说明。此处还是主要以这首五言诗为例,对于七言诗来说,以下几点就是指每句的二、四、六三字而言了。</FONT></P>
5 L" a0 B7 J4 P/ y<P><FONT size=3><FONT color=#e61a1a>第一</FONT>、从每句中来看,平仄是相间的;从每联中看,平仄是相反的,上联后句与下联前句平仄相同。前者就是说“日”与“山”,“河”与“海”,“穷”与“里”,“上”与“层”,平仄要交错,不能相同。后者是说上联中前句“日”和“山”与后句“河”和“海”平仄正好相反,下联也是如此,而上联后句(诗的第二句)中的“河”和“海”与下联前句(诗的第三句)中的“穷”和“里”平仄则相同。</FONT></P>( S& e% [4 m* m/ x. `
<P><FONT size=3><FONT color=#f70909>第二</FONT>、每句句末不能出现连续的三个平声。这一点也可说成五言仄起平收句、七言平起平收句倒数第三字非仄不可。如</FONT></P>
2 A/ h- D, {3 R1 J( b# {9 P% V* D1 S$ G<P><FONT size=3>更上一层楼<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT> -<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>
4 k$ v5 C4 w! C3 }4 s1 [. \5 L$ d<P><FONT size=3>更上三层楼<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>― ― ― 错误</FONT></P>
2 I5 t0 i+ c; C d$ R1 U<P><FONT size=3>轻舟已过万重山<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>
: y$ o; }" R- N; Y$ I( N0 B<P><FONT size=3>轻舟已过千重山<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>错误</FONT></P>) ~1 `9 S3 q9 k
<P><FONT size=3><FONT color=#ee1111>第三</FONT>、五言诗中的平起平收句(第二字为平,末字为平),七言诗中的仄起平收句(第二字为仄,末字为平)中第一、三或第一、三、五字中必须有一个平声,否则就是“孤平”。如</FONT></P>
) q2 ?- @1 T( ?/ j4 c3 o) y<P><FONT size=3>黄河入海流<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>8 w6 s4 J- m6 o& l% F
<P><FONT size=3>大河入海流<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>错误</FONT></P>
( q* \, @. I3 R- ?<P><FONT size=3>千里江陵一日还<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>% X5 z0 z- a* h
<P><FONT size=3>万里江陵一日还<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>, n) u% H9 _) _6 {- h
<P><FONT size=3>万里武昌一日还<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>错误</FONT></P>& ?5 c% y2 N5 I' @
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">
6 B* K/ S. K+ ^7 d2 P$ u* t7 Q<P></FONT></FONT>
1 p! ?9 x& r4 T/ E<P>+ a# c$ ]) N" d' t2 J
<P><FONT size=3>————————————————————————</FONT></P>
" A2 a) q; h- g( a$ i- ?<P>
& B7 N8 w) h- X4 V; Z! }<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>: @- |. v. F. l4 p
O9 Y E5 J6 q' w7 E& w
. {) ]1 o6 [6 H. ]# V
1 h" p2 q6 d5 h1 {: M, m<P><FONT size=3></FONT>
! d3 g$ _$ ]) ]$ F* \ I1 J/ K' r# T. C<P>* q% G. B# v9 R$ b. ?% i* c
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
* Z0 ]; L7 j0 v6 u<P><FONT size=3>下面再补充新的内容:</FONT></P>
+ Y a" B( p- T2 i4 U5 ~4 ~<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">1</FONT>、古代有的字有多个读音,如“探”既可读成现在的去声,也可读成阴平;“玩”可读成阳平和去声;“看”可读成去声和阴平。</FONT></P>
9 m+ D7 T: V% d* x, U7 v0 [) \<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">2</FONT>、现代轻声之类古读本调,如“着”、“了”、“过”。</FONT></P>9 t. V( q& B2 V& h" K
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">3</FONT>、变调之类按本调处理,如“野火烧不尽”中“不”应读成去声而不是按变调读成阳平。</FONT></P>
$ Q' u6 j3 v2 D<P>
: F: i- P, a4 I" ^<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>, M& B" `6 }0 \9 F5 g/ x. r
<P>
+ l! t: p7 X) E; O% z* i! j2 q0 h5 a<P>( A4 ]5 h+ P: ]" G
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
+ Q6 T" s1 H* a+ e0 ?<P>2 b, B' @; Y) D* ^$ B( j
<P><FONT size=3>下面介绍一种特殊的规则——<FONT color=#f70909>变格</FONT>(也叫<FONT color=#f70909>拗-救</FONT>)</FONT></P>! `% f5 R* B$ ~$ o
<P>7 s `! ~ ^/ M+ p( ?) E6 e! x
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>8 L) S* X T5 n/ F$ S' ~5 c
<P>
- p$ L0 j; h% v<P><FONT size=3><FONT color=#f70909>第一</FONT>、句中的拗救。</FONT></P>" A8 b6 g0 u0 v5 a
<P>
Z ^) O5 ?# Y1 _- r3 F& t<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>1 s% S5 Z# c9 {* c; n8 u
<P>) O+ F& g6 R8 K# }7 z" f& u3 s( w
<P><FONT size=3>无为在歧路,儿女共沾巾。</FONT></P>
. v1 h( B+ |- a: f<P><FONT size=3>――<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> |</FONT></FONT></P>
4 ?; n$ j4 r- v7 A5 K<P><FONT size=3>“无为在歧路”中平仄不符合前面介绍的规则,但是属于一种常见的变格,即用第三个字的仄声补救第四个字的平声(差不多相当于这样一看就把“歧”当成仄声了)</FONT></P>
4 h5 M" U9 F3 N5 @6 r O<P><FONT size=3>同样的还有</FONT></P>% D: S2 F2 p" `( G# g# L1 {, y
<P><FONT size=3>回看射雕处,千里暮云平。</FONT></P>' l& A- P7 X: M6 g
<P><FONT size=3>其中需要注意的是“看”要读成阴平而不是去声。(不懂的罚看前面的内容)</FONT></P>8 ]% v+ m; z3 r1 F/ {
<P>3 q: k! X* k B
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
4 I7 R; P8 ]8 E! \- Y<P>/ f* V$ o' ~3 d
<P><FONT size=3>千载琵琶作胡语,分明怨恨曲中论。</FONT></P>, P6 \) [; v' J3 E/ ]+ U
<P><FONT size=3>―<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>――<FONT face="Times New Roman">| </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> |</FONT></FONT></P>9 m+ [* U9 O2 W
<P><FONT size=3>“千载琵琶作胡语”中第二、四、六三字也不符合规则,但也是常用变格,这回用第五个字“作”(仄声)来补救。</FONT></P>
- C! p! J# g4 _% }: j) ?- Q<P>2 V F: u# a$ E' [ p" @' E
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
' e3 k: W5 Y N) N2 B<P>$ m2 `% X n$ t; |; a3 d
<P><FONT size=3><FONT color=#f70909>第二</FONT>、出句拗,对句救</FONT></P>3 g! C. @5 r# P1 t
<P>
3 z: K2 h3 c7 J4 {<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
8 F, U" P0 B7 _7 d8 k w' x<P>
8 g+ s: U' u$ a: v6 V<P><FONT size=3>野火烧不尽,春风吹又生。</FONT></P>& {4 d! I* ^! S* n3 Z. p b
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">| |</FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>―――<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-</FONT></P>' G' X8 I: ?2 a8 ?, W4 s2 i3 R
<P><FONT size=3>第一句第四字“不”用下一句第三字“吹”补救。</FONT></P>
) _9 t9 Q$ s# h4 }<P><FONT size=3>一身报国有万死,双鬓向人无再青。</FONT></P>
- e6 Q" @5 T( b4 S4 \<P><FONT size=3>―<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>―<FONT face="Times New Roman">| | | | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | |</FONT>――<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>―</FONT></P>
6 X3 X% ]- z7 }) {2 m$ b# D: H<P><FONT size=3>第一句第六字“万”用下一句第五字“无”补救。</FONT></P>
( `+ a+ A8 ^ l0 |<P><FONT size=3></FONT></P>! t) s8 w4 M! G7 N1 X4 g) w4 C
<P><FONT size=3></FONT></P>
$ {, j# K; @( Y2 `8 E: v<P><FONT size=3>变格因为唐代许多诗人都用,因此就成了正确用法了,而且这样用还会显得专业^_^</FONT>
2 d5 _2 ~& ~ k- k% e<P>+ s3 Z5 n' D: p b; G+ ?9 ~
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
& l$ K5 Y5 x/ \. I* G7 D3 w1 T' x9 \ o1 Y. _6 ?/ t7 u( O/ ]) @
- Z4 {( I* g/ M0 m
[此贴子已经被作者于2006-5-16 23:17:14编辑过]
1 U: {; O/ c9 e8 t# \* ]! ]" ~: m |
|